اثر نوع کود نیتروژن و مصرف کود زیستی بر عملکرد و کیفیت آفتابگردان (Helianthus annuus L.)

به منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف تغذیه خاک و باکتری‌های افزاینده رشد Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) بر عملکرد دانه و روغن و ترکیب اسیدهای چرب آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، آزمایشی در سال‌های زراعی 1386-1385 و 1387-1386 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل کود در پنج سطح 100 درصد آلی (F1)، 75 درصد آلی+25 درصد شیمیایی (F2)، 50 درصد آلی+50 درصد شیمیایی (F3)، 25 درصد آلی+75 درصد شیمیایی (F4)، 100 درصد شیمیایی (F5) و عامل فرعی شامل دو سطح تلقیح بذور با باکتری‌های افزاینده رشد (I1) و عدم تلقیح بذور (I0) بود. نتایج به دست آمده نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن و میزان پروتئین به طور معنی‌داری در روش‌های تلفیقی بیشتر از تیمارهای شیمیایی و آلی بود. بیشترین و کمترین میزان روغن (1/51 و 3/46 درصد) به ترتیب در تیمار 100 درصد آلی و تیمار 50 درصد آلی+50 درصد شیمیایی به دست آمد، در حالی که در رابطه با میزان پروتئین (9/20 و 3/18 درصد) نتیجه معکوس بود. با افزایش سهم کود آلی در روش‌های مختلف تغذیه‌ای و با استفاده از کود زیستی باکتریایی، میزان اسیدهای چرب اشباع به طور معنی‌داری کاهش و اسیدهای چرب غیر اشباع (اولئیک و لینولئیک) افزایش یافتند. بیشترین میزان اسید لینولئیک (6/52 درصد) و اسید اولئیک (8/39 درصد) به ترتیب در تیمار‌های 50 درصد آلی+50 درصد شیمیایی و 100 درصد آلی بدست آمد. نتایج نشان داد که تلقیح بذرها با کود زیستی باکتریایی موجب افزایش عملکرد دانه (8/7 درصد) و روغن (3/11 درصد)، عملکرد بیولوژیک، میزان پروتئین (9/4 درصد) و روغن (6/2 درصد) و بهبود کیفیت روغن گردید. بنابراین به نظر می‌رسد که در مدیریت تولید آفتابگردان، با استفاده از روش‌های مختلف تغذیه‌ای نیتروژن می‌توان روغن‌هایی با کیفیت متنوع برای مصارف مختلف تولید کرد.